نکات مهم در انتخاب هواساز
هواساز به عنوان واحد هوارسان، دستگاهی حیاتی در سیستم‌های تهویه مطبوع به شمار می‌رود که وظیفه آماده‌سازی و توزیع هوای مطبوع در فضاهای مختلف را بر عهده دارد. این دستگاه با انجام فرآیندهای گوناگون بر روی هوا، شرایط دمایی، رطوبتی و کیفیتی مطلوب را برای ساکنین یا فرآیندهای صنعتی فراهم می‌آورد.
عملکرد اصلی هواساز
هواساز به تنهایی تولید کننده سرما یا گرما نیست، بلکه با عبور دادن هوا از روی کویل‌های حاوی سیال سرد یا گرم (که توسط چیلر و بویلر تامین می‌شوند) و انجام فرآیندهای دیگر، هوای مورد نظر را آماده می‌کند. به طور خلاصه، عملکرد هواساز شامل مراحل زیر است:
- مکش هوا: هوا از محیط داخلی و یا هوای تازه از بیرون به داخل هواساز کشیده می‌شود.
- فیلتراسیون: هوا با عبور از فیلترهای مختلف، از ذرات معلق، گرد و غبار و آلاینده‌ها پاک می‌شود.
- تنظیم دما: هوا با عبور از روی کویل‌های سرمایشی یا گرمایشی، به دمای مطلوب می‌رسد.
- تنظیم رطوبت: در صورت نیاز، با استفاده از رطوبت‌زن یا رطوبت‌گیر، میزان رطوبت هوا تنظیم می‌گردد.
- توزیع هوا: هوای آماده شده توسط فن (بادبزن) از طریق کانال‌ها به فضاهای مورد نظر منتقل می‌شود.
اجزای اصلی هواساز
- بدنه (Casing): محفظه‌ای عایق‌بندی شده که سایر اجزا را در بر می‌گیرد و از تبادل حرارت و نفوذ هوا جلوگیری می‌کند.
- فن (Fan): وظیفه به جریان درآوردن هوا در داخل دستگاه و کانال‌ها را بر عهده دارد. فن‌ها می‌توانند از نوع سانتریفیوژال (گریز از مرکز) یا آکسیال (محوری) باشند.
- کویل‌های حرارتی و برودتی (Heating and Cooling Coils): لوله‌هایی که سیال سرد (آب سرد چیلر یا مبرد مستقیم DX) یا گرم (آب گرم بویلر یا بخار) در آن‌ها جریان دارد و با عبور هوا از روی آن‌ها، تبادل حرارت صورت می‌گیرد.
- فیلترها (Filters): برای حذف ذرات معلق و آلاینده‌ها از هوا استفاده می‌شوند. انواع مختلفی از فیلترها با کارایی‌های متفاوت وجود دارد، از پیش‌فیلترهای ساده تا فیلترهای HEPA و ULPA برای کاربردهای حساس.
- دمپرها (Dampers): دریچه‌هایی که برای کنترل جریان هوا، تنظیم میزان هوای تازه و هوای برگشتی و همچنین جلوگیری از ورود هوا در زمان خاموشی دستگاه به کار می‌روند.
- میکس باکس (Mixing Box): محفظه‌ای که در آن هوای تازه و هوای برگشتی با یکدیگر مخلوط می‌شوند.
- رطوبت‌زن و رطوبت‌گیر (Humidifier and Dehumidifier): برای تنظیم میزان رطوبت هوا در صورت نیاز استفاده می‌شوند.
- صداگیر (Sound Attenuator): برای کاهش صدای ناشی از عملکرد فن و جریان هوا در داخل دستگاه تعبیه می‌شود.
- سینی تقطیر (Drain Pan): برای جمع‌آوری و تخلیه قطرات آب ناشی از تقطیر رطوبت هوا بر روی کویل‌های سرمایشی.
انواع هواساز و کاربرد آن‌ها
- هواساز خانگی: معمولاً برای تهویه مطبوع واحدهای مسکونی، اداری و تجاری کوچک استفاده می‌شود و ظرفیت هوادهی کمتری نسبت به هواسازهای صنعتی دارد.
- هواساز صنعتی: در صنایع و کارخانه‌ها برای تهویه فضاهای بزرگ، کنترل دقیق دما و رطوبت و تامین هوای تمیز برای فرآیندهای تولید به کار می‌رود و دارای ظرفیت هوادهی بالایی است.
- هواساز هایژنیک (بهداشتی): در محیط‌های حساس مانند بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و صنایع دارویی که نیاز به هوای بسیار تمیز و کنترل دقیق آلودگی‌ها وجود دارد، استفاده می‌شود و دارای فیلترهای با کارایی بالا و طراحی خاص برای جلوگیری از تجمع آلودگی است.
- ایرواشر (Air Washer): نوعی هواساز که از تبخیر آب برای خنک کردن و رطوبت‌زنی هوا استفاده می‌کند و بیشتر در مناطق گرم و خشک کاربرد دارد.
- هواساز سقفی توکار (Concealed Ceiling AHU): برای فضاهایی با محدودیت فضا و نیاز به زیبایی ظاهری استفاده می‌شود و در سقف کاذب نصب می‌گردد.
- هواساز یکپارچه (Package Unit): تمامی اجزای اصلی سیستم تهویه مطبوع (شامل کمپرسور، کندانسور و هواساز) در یک واحد جمع شده‌اند و معمولاً روی پشت بام نصب می‌شوند.
مزایای استفاده از هواساز
- کنترل دقیق دما و رطوبت: امکان ایجاد شرایط هوایی مطلوب و پایدار را فراهم می‌کند.
- بهبود کیفیت هوا: با استفاده از فیلترهای مناسب، آلاینده‌ها و ذرات معلق از هوا حذف می‌شوند و هوای پاکیزه در محیط توزیع می‌گردد.
- تهویه مطبوع مرکزی: امکان توزیع هوای مطبوع در کل ساختمان از طریق یک سیستم واحد را فراهم می‌سازد.
- انعطاف‌پذیری در طراحی: قابلیت اضافه کردن اجزای مختلف مانند رطوبت‌زن، رطوبت‌گیر و سیستم‌های بازیابی انرژی را دارد.
- جلوگیری از ورود حشرات و آلودگی از طریق پنجره‌ها: با ایجاد سیستم تهویه مطبوع بسته، نیاز به باز کردن پنجره‌ها کاهش می‌یابد.
معایب احتمالی استفاده از هواساز
- هزینه اولیه نصب و راه‌اندازی: بسته به نوع و ظرفیت هواساز و سیستم کانال‌کشی، هزینه اولیه می‌تواند قابل توجه باشد.
- نیاز به فضای مناسب برای نصب: هواسازها معمولاً ابعاد بزرگی دارند و به فضای کافی برای نصب و نگهداری نیاز دارند.
- هزینه نگهداری و تعمیرات: فیلترها باید به طور دوره‌ای تعویض شوند و سایر اجزا نیز ممکن است نیاز به تعمیر یا سرویس داشته باشند.
- مصرف انرژی: بسته به نوع و کارایی دستگاه، مصرف انرژی می‌تواند بالا باشد، به خصوص اگر به درستی عایق‌بندی نشده باشد.
- وابستگی به سیستم‌های جانبی: برای تامین سرمایش و گرمایش، هواساز به چیلر و بویلر یا سایر سیستم‌های تولید حرارت و برودت نیاز دارد.
نگهداری و تعمیرات هواساز
- بازرسی و تمیز کردن دوره‌ای فیلترها و تعویض آن‌ها در صورت نیاز.
- بررسی و تمیز کردن کویل‌های حرارتی و برودتی.
- بازرسی و روغن‌کاری قطعات متحرک مانند فن و موتور.
- بررسی و تنظیم تسمه‌ها (در صورت وجود).
- تمیز کردن سینی تقطیر و اطمینان از باز بودن مسیر تخلیه آب.
- بررسی و اطمینان از عملکرد صحیح دمپرها.
- بازرسی و محکم کردن اتصالات الکتریکی.
- انجام سرویس‌های دوره‌ای توسط تکنسین‌های متخصص.
نکات مهم در انتخاب هواساز
- نوع و کاربری فضا: مسکونی، اداری، تجاری، صنعتی، بهداشتی و غیره.
- متراژ و حجم فضای مورد تهویه.
- میزان بار حرارتی و برودتی مورد نیاز.
- کیفیت هوای مورد نظر و میزان فیلتراسیون لازم.
- میزان رطوبت مطلوب.
- محدودیت‌های فضایی برای نصب دستگاه و کانال‌کشی.
- بودجه در نظر گرفته شده برای خرید و نصب.
- استانداردها و مقررات مربوطه.
- برند و کیفیت ساخت دستگاه.
- راندمان انرژی دستگاه.
بازار خرید هواساز در ایران
بازار هواساز در ایران به دلیل نیاز روزافزون به سیستم‌های تهویه مطبوع در ساختمان‌های مختلف، از رونق نسبتاً خوبی برخوردار است. شرکت‌های متعددی در زمینه تولید و عرضه انواع هواسازهای خانگی و صنعتی فعالیت می‌کنند و محصولات متنوعی با کیفیت‌ها و قیمت‌های مختلف در بازار موجود است. عواملی مانند نوسانات نرخ ارز و تعرفه‌های واردات می‌توانند بر قیمت نهایی هواسازهای وارداتی و قطعات مورد استفاده در تولید داخلی تاثیرگذار باشند. با توجه به اهمیت کیفیت هوا و بهینه‌سازی مصرف انرژی، تقاضا برای هواسازهای با راندمان بالا و دارای فیلتراسیون پیشرفته رو به افزایش است.